Chúng ta không sống mãi – đó là sự thật rõ ràng nhưng lại thường bị phớt lờ. Có thể nghe bi quan, nhưng chính nhận thức ấy lại là điểm khởi đầu cho một câu hỏi cấp thiết: Nếu cuộc đời quá ngắn ngủi và không ai thực sự nhớ lâu về mình, thì tại sao chúng ta lại đang sống theo kỳ vọng của người khác thay vì chính mình?
Tôi là hiển, và tôi đã từng đặt câu hỏi ấy nhiều lần – mỗi khi cảm thấy mình đang đi lệch khỏi quỹ đạo chân thực. Gần đây, tôi xem một video trên YouTube mang tên “Sống Là Chính Mình: Làm Điều Bạn Thật Sự muốn”, và nội dung của nó đã khiến tôi phải dừng lại để suy ngẫm. Video mở đầu bằng một hình ảnh lạnh lùng nhưng tỉnh thức về cái chết – đâu đó trong tương lai, tang lễ của bạn sẽ diễn ra, và ngay cả những người thương mến nhất cũng sẽ nhanh chóng quay lại với to-do list của họ.
Bạn sẽ được nhớ đến trong hai đến ba đoạn văn – một bản tóm tắt gọn gàng của cả cuộc đời. không phải vì họ không quan tâm, mà là vì đó là quy luật của cuộc sống. Và vì thế, nếu sự tồn tại của bạn rốt cuộc chỉ khiến người khác dành cho vài phút tưởng niệm, thì chẳng phải bạn nên sống cho chính mình ngay từ hôm nay sao?
Đây không phải một lời kêu gọi nổi loạn hay trốn tránh trách nhiệm. Trái lại, đây là một lời mời gọi suy ngẫm về sự tự do trong lựa chọn và trung thực với bản chất của mình. Trong kỷ nguyên mà danh tiếng,thành công và sự chấp nhận từ đám đông đang trở thành thước đo cho giá trị cá nhân,thì sống thật lại trở thành một hành động can đảm.
Và đây chính là giá trị lớn nhất mà tôi tin video này – và bài viết này – có thể mang lại cho bạn: một cuộc đối thoại thẳng thắn về điều gì thực sự đáng sống. không phải ai cũng sẵn sàng nhìn vào sự hữu hạn của đời người để từ đó chọn sống thật, nhưng nếu bạn đang đọc bài viết này, có lẽ bạn cũng đang tìm kiếm điều gì đó hơn là một “cuộc đời vừa đủ”.
Ý nghĩa cuộc sống dưới lăng kính vô thường và quên lãng
Cuộc sống ngắn ngủi: hiểu rõ để sống đậm sâu
Khi ngồi một mình và lặng nghe đoạn video ấy, tôi – Hiển – thấm thía hơn bao giờ hết về tính vô thường khắc nghiệt nhưng cũng đầy thi vị của cuộc sống. Khoa học thần kinh hành vi chỉ ra rằng bộ não con người có xu hướng nhanh chóng quên đi sau các cú sốc cảm xúc, một cơ chế sinh tồn giúp chúng ta tiếp tục bước tiếp trong cuộc đời. Nhưng điều đó cũng khiến ta nhận ra rằng: ngay cả khi ta ra đi, cuộc sống của người khác vẫn luân chuyển một cách tự nhiên. không ai là trung tâm mãi mãi.
Theo nhà triết học Martin Heidegger, con người chỉ thực sự sống khi ý thức được cái chết của mình – “Being-towards-death”. khi biết mình sẽ bị lãng quên nhanh chóng, ta càng có lý do để:
- Sống thật, không cần định nghĩa bởi ánh nhìn người khác
- Chọn việc quan trọng nhất với chính mình, thay vì cái “phải làm” theo xã hội
- Yêu thương người khác không trì hoãn
Vô thường là sự giải thoát, không phải án tử
Khi tôi bắt đầu áp dụng tư duy này vào đời sống, từ công việc content, sản xuất video, đến những bữa cơm với người thân, mọi khoảnh khắc đều trở thành lựa chọn – chứ không phải nghĩa vụ. Tôi nhớ một case cụ thể: trong dự án truyền thông về sức khỏe tinh thần năm 2022, nhóm tôi đã lựa chọn không “tối ưu hoá lượt view”, mà tập trung truyền tải thông điệp “Bạn vẫn còn giá trị kể cả khi mọi thứ quên bạn đi”. Chính điều này đã làm bài đăng lan truyền rộng trong cộng đồng LGBTQ+,khi họ cảm nhận thấy một phần mình được thấu hiểu.
| giá Trị | Ứng Dụng Thực Tiễn |
|---|---|
| Vô thường | Ngừng trì hoãn sống thật với bản thân |
| Quên lãng | Xoá bỏ áp lực phải sống để được nhớ đến |
| Ý nghĩa cá nhân | Lấy hạnh phúc hiện tại làm trung tâm thay vì danh tiếng tương lai |
Sau cùng, như video nói: “Do what you want”. Vì khi bữa tiệc kết thúc, chỉ còn lại những bản nhạc ký ức trong tim ai đó – và có thể, thậm chí không ai nhớ bài hát ấy tên gì.
thức tỉnh trước sự thật mất mát để sống trọn vẹn hơn
Thấu hiểu bản chất phù du của đời sống
Khi tôi xem video “Hồ Quang Hiển” trên YouTube,tôi không khỏi rùng mình bởi thông điệp lạnh lùng nhưng đầy thức tỉnh: khi chúng ta chết đi,cuộc sống của người khác vẫn tiếp diễn,rất nhanh. Họ sẽ nói vài câu tiễn biệt, rồi quay lại với cuộc sống bận rộn của họ – công việc, các mối quan hệ, to-do list. Điều này gợi nhớ đến nghiên cứu của nhà tâm lý học Ernest Becker trong cuốn The Denial of Death, rằng phần lớn con người không thực sự sống, họ “tồn tại” trong sự phủ nhận cái chết. Nhưng chính vì thế, khi nhận ra sự mất mát là không thể tránh khỏi – và sẽ đến rất nhanh – tôi học cách trân quý từng khoảnh khắc mình còn hiện diện.
Điều này khiến tôi nhìn nhận lại giá trị của cuộc sống qua lăng kính của “thời gian hữu hạn”. Theo nghiên cứu từ Harvard Grant Study, những người sống trọn vẹn là những người đầu tư vào mối quan hệ ý nghĩa, trải nghiệm thật, và chính mình. Tôi bắt đầu đặt ra những câu hỏi:
- Mình có đang sống thật không, hay chỉ đóng vai trong một kịch bản rập khuôn?
- Nếu ngày mai là ngày cuối cùng, mình sẽ thấy tiếc điều gì nhất?
- Mình có để lại gì đáng nhớ hay giá trị cho người khác ngoài “đồ đạc”?
| Điều buồn sau khi mất | Ý nghĩa được thức tỉnh |
|---|---|
| Người thân nói về đồ bạn để lại | Sống tối giản, yêu thương hiện tại |
| Cuộc trò chuyện chuyển hướng nhanh | Tạo dấu ấn không chỉ qua lời nói |
| Một số người không đến dự tang lễ | Không kỳ vọng quá nhiều từ người khác |
Lựa chọn cuộc đời theo cách bạn thật sự muốn
Thời gian là hữu hạn, lựa chọn là vô hạn
Tôi từng đọc một nghiên cứu của giáo sư Clayton Christensen tại harvard Business School, người đã nhấn mạnh trong cuốn How Will You Measure Your Life? rằng: đừng sống cuộc đời dựa vào kỳ vọng của người khác, vì kết cục là bạn vẫn là người duy nhất đối diện với tấm gương mỗi sáng. Video lần này đã khiến tôi nhớ đến điều đó rất rõ. Khi người ta nhắc đến bạn trong một đám tang, họ sẽ nói vỏn vẹn vài đoạn ngắn về cuộc đời bạn. Không ai đọc hết hồ sơ thành tích. Không ai nhớ bạn đã hy sinh ước mơ để làm vừa lòng người khác. Cuối cùng, mọi người sẽ trở lại với công việc, lo toan và những dự định riêng. Vậy tại sao không sống theo cách bạn thật sự muốn, khi bạn là người duy nhất chịu trách nhiệm cho lựa chọn đó?
Hành trình tạo nên ý nghĩa cá nhân
Chúng ta không thể điều khiển cái chết, nhưng có thể điều khiển ý nghĩa cuộc sống mình tạo ra mỗi ngày. Một ví dụ cụ thể là chị Như, một người bạn tôi – từng có lương cao ở công ty đa quốc gia. Nhưng chị bỏ việc để mở một tiệm bánh nhỏ,chỉ vì chị không muốn 20 năm sau ngồi tiếc rằng mình chưa từng thử sống cho đam mê. 3 năm sau, chị không còn là giám đốc, nhưng là một người mẹ hạnh phúc, người thợ bánh yêu nghề. Theo một khảo sát gần đây của Đại học Stanford (2022), 76% người cảm thấy thành công thật sự là khi họ sống đúng với giá trị cá nhân, không phải khi họ kiếm được nhiều tiền nhất. Tôi tin rằng:
| Sự lựa chọn | Giá trị tạo ra |
|---|---|
| Chọn sống theo đam mê | Ý nghĩa cá nhân, sự ổn định nội tại |
| Chọn sống theo kỳ vọng người khác | Mất phương hướng, tiếc nuối muộn màng |
Cuộc sống không chờ ta sẵn sàng. Mỗi lựa chọn hôm nay là đoạn mở đầu cho tiểu sử mà người khác sẽ đọc tại tang lễ bạn – vậy bạn muốn họ đọc gì?
Lời nhắn tinh tế về tự do cá nhân giữa dòng đời vội vã
Chọn sống thật giữa kỳ vọng hỗn độn quanh ta
Khi tôi xem video này, một điều đơn giản nhưng đầy chấn động đập vào tâm trí tôi: rằng ngay cả cái chết, điều tưởng như thiêng liêng nhất, cũng bị gói gọn gọn gàng trong vài dòng tiểu sử và dăm câu chuyện phiếm. Thế thì, tại sao trong lúc còn sống, chúng ta lại sợ hãi việc làm điều mình muốn? Tôi từng đọc trong cuốn “The Denial of Death” của Ernest Becker rằng chúng ta xây dựng cả cuộc đời để trốn tránh sự thật về cái chết – nhưng điều đó chỉ khiến ta sống như một chiếc bóng nhợt nhạt. Tôi không chủ trương sống vội, nhưng tôi tin vào việc sống thức tỉnh – khi từng lựa chọn mỗi ngày đều phản ánh giá trị cá nhân, không phải kỳ vọng của người khác.
Tự do không đến từ thời gian, mà từ nhận thức
Ở một buổi cà phê, tôi từng hỏi một khách hàng thành đạt đã có “mọi thứ”: Anh đã bao giờ làm điều mình muốn chưa? Anh ấy cười và nói: “Tôi đâu có thời gian cho điều đó.” Câu trả lời khiến tôi lặng đi. Các nghiên cứu từ Journal of Positive Psychology chỉ ra rằng những người cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa thường làm những việc đáp ứng chính xác giá trị nội tại của họ, chứ không phải tiêu chuẩn xã hội. Hãy nhìn vào bảng dưới đây – một bảng so sánh nhỏ mà tôi thường sử dụng trong workshop “Reclaiming the Self”:
| Hành động | Vì người khác | Vì bản thân |
|---|---|---|
| Chọn nghề nghiệp | Ổn định, được ngưỡng mộ | Thỏa mãn đam mê, phát triển cá nhân |
| Lập kế hoạch tương lai | Theo lộ trình truyền thống | Linh hoạt, theo năng lượng bên trong |
| Thái độ sống | Làm vừa ý cha mẹ, cộng đồng | Tự hỏi: “Điều này có làm tôi sống thật?” |
- Tự do không phải là có thời gian để làm mọi thứ, mà là dám làm điều có ý nghĩa với mình nhất.
- Sự táo bạo không nằm ở hành động lớn, mà ở việc không lùi bước trước bản ngã thật của mình.
Những suy nghĩ còn đọng lại
Sống là chính mình không chỉ là một khẩu hiệu, mà là một hành trình liên tục đòi hỏi sự hiểu biết, lòng dũng cảm và cả sự kiên trì. Khi ta dám thành thật với bản thân, lắng nghe tiếng nói nội tâm và làm điều mình thật sự muốn, ta mới có thể chạm tới nguồn năng lượng thuần khiết và hạnh phúc sâu sắc nhất.
Việc sống đúng với con người thật của mình không có nghĩa là ích kỷ hay chống đối xã hội, mà là tạo ra sự hòa hợp giữa nội tâm và thế giới bên ngoài. Và chính sự chân thật đó sẽ truyền cảm hứng cho những người xung quanh cũng đi tìm và sống với phiên bản chân thực nhất của họ.Để bắt đầu, bạn có thể đặt lại những câu hỏi giản đơn nhưng sâu sắc: Mình là ai? Mình thực sự khao khát điều gì? Mỗi bước nhỏ hướng về sự thành thật với chính mình đều là một bước tiến đáng quý.
Nếu bạn quan tâm tới các chủ đề như phát triển bản thân,trí tuệ cảm xúc hoặc hành trình tìm ra ‘giá trị cốt lõi’,đây cũng là những hướng tuyệt vời để mở rộng thêm hành trang sống của mình. Hãy nhớ rằng,không ai có thể sống cuộc đời của bạn tốt hơn bạn – chỉ cần bạn dám sống thật.
Hãy chia sẻ cảm nhận, suy nghĩ hoặc trải nghiệm của bạn bên dưới để cùng nhau tạo nên một không gian đối thoại tích cực và truyền cảm hứng. Chúng tôi rất mong được lắng nghe bạn!
Totally agree – finding your own path and doing what truly fulfills you is the best way to live.
Completely resonates with me; living authentically and pursuing your passions brings a joy nothing else can.
It’s so true, feeling genuinely happy comes from following your heart and doing what makes you feel alive.
Mặc dù việc sống theo sở thích cá nhân là quan trọng, nhưng nhiều lúc chúng ta cũng cần phải cân nhắc đến trách nhiệm và hoàn cảnh xung quanh, bởi không phải lúc nào cũng dễ dàng theo đuổi điều mình muốn.
Mặc dù việc sống là chính mình rất quan trọng, nhưng đôi khi chúng ta cũng cần phải hy sinh một chút để phục vụ cho những người khác và xây dựng cộng đồng tốt đẹp hơn. Sự cùng tồn tại và tương tác với mọi người xung quanh cũng đáng giá không kém việc theo đuổi riêng tư của chính mình.
Mình thấy sống sao cho cân bằng giữa việc làm điều mình muốn và trách nhiệm với gia đình, xã hội mới là điều quan trọng nhất chứ không phải chỉ chăm chăm theo đuổi đam mê cá nhân.
https://berforum.ru/gallery/image/8946-15/