Bạn càng cố gắng ép bản thân phải tập trung và làm việc chăm chỉ,bạn càng dễ rơi vào trạng thái kiệt sức và… chẳng làm được gì. Điều nghịch lý này chính là khởi điểm cho video YouTube có tiêu đề gây tò mò: “Cách năng suất đến mức khiến bạn thấy… bất hợp pháp”. Nội dung video không bàn về những kỷ luật sắt đá hay lịch trình kín đặc mà lại chia sẻ 10 “đòn tâm lý” để đánh lừa bộ não,giúp bạn đạt được trạng thái siêu tập trung – ngay cả khi bạn mắc ADHD nặng.Với tư cách là một người quan tâm sâu sắc đến tâm lý hành vi và tư duy cá nhân, tôi – Hiển – không khỏi bị cuốn hút bởi cách tiếp cận khác thường nhưng đầy logic này.
Trong một thời đại mà sự phân tâm giống như “nhiễu trắng” xuất hiện ở mọi nơi, từ mạng xã hội cho tới những cuộc họp không hồi kết, năng suất không đơn thuần là làm được nhiều việc – mà là làm được điều đúng, vào thời điểm đúng và với tâm trí trọn vẹn.Video này,với sự thẳng thắn,đôi chút cực đoan nhưng rất điểm trúng tâm lý,chạm vào một thực tế đáng suy ngẫm: thành công không đến từ việc làm nhiều hơn,mà đến từ việc làm ít đi – nhưng có chọn lọc.
Chúng ta đang sống trong thời đại mà khái niệm “tối ưu hóa bản thân” trở thành một chiến dịch cá nhân, song cũng là một gánh nặng. “Càng tài giỏi thì càng bận rộn” – liệu đó có phải chân lý? Video này đặt ra một luận điểm ngược lại đầy khiêu khích: Tập trung không phải là một cơ bắp bạn cần rèn luyện, mà là một bộ lọc bạn cần làm rõ. Đây không chỉ là một mẹo nhỏ trong danh sách “10 hack năng suất”, mà còn là một lời nhắc nhở có tính triết lý: kỷ luật thật sự bắt đầu từ những điều bạn chọn không làm.
Tại sao điều này quan trọng? Theo số liệu từ McKinsey, một người lao động trung bình mất gần 60% thời gian làm việc mỗi tuần vào những tác vụ không mang lại giá trị: họp hành, trả lời email, xử lý thông tin không thiết yếu. Trong khi đó, người đạt “trạng thái dòng chảy” (flow state) có thể tăng năng suất từ 200% đến 500%. Điều này cho thấy năng suất không phải là làm nhiều thời gian hơn, mà là làm sâu hơn, tập trung hơn, thông minh hơn.
Vậy làm thế nào để chạm đến trạng thái “bất hợp pháp” ấy – siêu tập trung và siêu hiệu quả? Trong bài viết này, tôi sẽ cùng bạn khám phá những chiến lược tưởng chừng rất đơn giản nhưng thực chất là đòn đánh tâm lý cao cấp được chia sẻ trong video. không tô vẽ, không thần thánh hóa, mà để cùng hiểu: đâu là sự khác biệt thực sự giữa những người chỉ làm việc chăm chỉ và những người làm việc có trí tuệ.
Bí kíp từ CEO tăng động: Tập trung không phải là sức mạnh, mà là sự chọn lọc
Tập trung là sự chọn lọc, không phải sức mạnh cơ bắp
Hồ Quang Hiển trong video chia sẻ một quan điểm đột phá về việc tập trung: thay vì cố gắng “ép” bản thân vào kỷ luật cứng nhắc, ta nên hiểu rằng tập trung chính là quá trình lựa chọn. Anh ấy dựa trên nghiên cứu khoa học về ADHD và các chuyên gia thần kinh học khi cho rằng não bộ không phải một cơ bắp để rèn luyện bằng sức nặng, mà là một hệ thống lọc thông tin liên tục. Khi bạn xây dựng được danh sách những việc không làm (not-to-do list), năng lượng tinh thần không bị hao hụt bởi những quyết định vô nghĩa, giúp ta dồn toàn bộ tài nguyên cho những việc thực sự quan trọng.
Điều này được chứng minh qua một case study điển hình: khi Dan, CEO có ADHD, áp dụng chiến lược “làm ít đi” nhưng hiệu quả hơn, anh đã loại bỏ thói quen tiêu cực và các hoạt động hút cạn năng lượng (ví dụ như chơi game, trì hoãn, tiếp xúc với “energy vampires”). Kết quả là thay vì phân tán,anh ta tập trung sâu sắc vào mỗi nhiệm vụ. Đây là minh chứng rõ ràng cho một giải pháp mà tôi, Hiển, cũng đồng ý hoàn toàn – thành công không phải do làm nhiều việc cùng lúc, mà là do chọn đúng việc để làm và nói không một cách nghiêm túc.
Các “hack” thực tế để mở khóa sự tập trung siêu phàm
10 mẹo từ CEO tăng động được hệ thống hóa dưới dạng các bước cụ thể, giúp mọi người, đặc biệt là những ai đang gặp khó khăn với khả năng tập trung, như người mắc ADHD, có thể áp dụng ngay:
- Not-to-do list: Lập danh sách những việc tuyệt đối không làm để giảm rối loạn quyết định.
- Tạo trigger tập trung: Không để cảm hứng đến một cách ngẫu nhiên mà chủ động thiết lập môi trường làm việc như chỗ ngồi, âm nhạc, thói quen.
- Bắt đầu với thử thách lớn nhất: Tránh bắt đầu bằng những việc dễ dàng để tạo đà, mà hãy “lăn xả” ngay với việc khó nhất để tạo lực đẩy nội tại.
Dưới đây là bảng so sánh nhanh về cách tiếp cận truyền thống so với phương pháp của Dan, được cá nhân tôi, Hiển, áp dụng và thấy hiệu quả:
| Phương pháp | Tiếp cận truyền thống | Phương pháp Dan / Hồ Quang Hiển |
|---|---|---|
| Tập trung | Dùng ý chí,ép bản thân cố gắng hết sức | Lọc bỏ những việc không quan trọng, giảm tải quyết định |
| Quản lý năng lượng | Tập trung vào lịch trình dày đặc, đa nhiệm | Loại bỏ thói quen xói mòn năng lượng, tránh “energy vampires” |
| Khởi động công việc | Bắt đầu với việc dễ để tạo đà | Bắt đầu với việc khó nhất để kích hoạt động lực thật sự |
Qua đó, những ai từng đánh giá thấp khả năng kỷ luật của bản thân, đặc biệt là những người có thói quen “điên rồ” như tôi từng trải qua, có thể thấy rằng sự tự nhận thức và chọn lọc thông minh mới thực sự tạo nên sức mạnh tập trung bền vững. Khi ta hiểu rõ bản thân và hệ thống não bộ của mình, thay vì chiến đấu với nó, sẽ biến nó thành cỗ máy siêu tập trung, từ đó không chỉ nâng cao hiệu quả làm việc mà còn duy trì sự an yên trong cuộc sống hàng ngày.
Không làm hơn, hãy làm đúng: Tư duy loại trừ để đạt siêu năng suất
Loại bỏ để đạt đỉnh: Tối ưu năng suất bằng phép trừ thông minh
Tôi từng nghĩ muốn đạt năng suất cao thì phải làm nhiều hơn người khác. Nhưng thực tế, càng cố gắng làm nhiều, tôi càng kiệt sức mà kết quả lại chẳng đâu vào đâu. Khi xem video này, tôi nhận ra một triết lý đơn giản nhưng mạnh mẽ: Focus is a filter, not a muscle – Sự tập trung là một bộ lọc, không phải cơ. Càng nhiều lựa chọn,bộ não càng rối loạn. Tôi lập tức áp dụng phương pháp “not-to-do list” – danh sách những điều không làm – và hiệu quả đến không ngờ.
- Không mở email trước 10h sáng: Giúp tôi giữ trọn sự tập trung cho việc sáng tạo vào buổi sáng – khoảng vàng của năng lượng trí tuệ.
- Không gặp người tốn năng lượng: Những người luôn than vãn,phủ định mang lại cảm giác tiêu cực,rút cạn sự tập trung của tôi.
- Không multitask: Tôi chỉ làm một việc tại một thời điểm. Sự đơn nhiệm tăng hiệu năng hơn gấp đôi.
Tư duy loại trừ này được nhấn mạnh trong cuốn Essentialism của greg McKeown: thành công đến từ việc chọn ”ít mà tốt”, thay vì “nhiều thứ trung bình”.
Nguyên tắc 1 YES = 1000 NOs: Tối giản để siêu tập trung
Khi mọi người hỏi tôi làm gì để đạt được mục tiêu cá nhân và kinh doanh, câu trả lời luôn là: những gì tôi không làm. Từ bỏ cám dỗ ngắn hạn khiến tôi đầu tư được nhiều hơn vào những điều tạo giá trị dài lâu. Tôi thích ví dụ game Plinko trong video – mỗi “pin” là lựa chọn, càng nhiều lựa chọn, con đường càng lệch hướng.
| Loại trừ gì | Lý do | Tác động |
|---|---|---|
| Việc giá trị thấp | Dễ ủy thác hoặc tự động hóa | tiết kiệm 3–4h mỗi tuần |
| Thói quen xấu (trì hoãn, lướt mạng) | Rút cạn ý chí & năng lượng | Giảm stress, tăng kiểm soát |
| “Người hút năng lượng” | Khiến bạn sa đà vào tiêu cực | Giữ sự tích cực và tập trung |
Nghiên cứu từ Trường Kinh doanh Harvard cho thấy: những người có giới hạn lựa chọn rõ ràng ra quyết định nhanh hơn 37% và đạt hiệu quả cao hơn. Nên với tôi, “Một cái ‘không’ đúng lúc là một cái ‘có’ cho tương lai”.
Tạo ra tập quán tập trung: Khi năng suất trở thành phản xạ
Biến sự tập trung thành phản xạ tự nhiên
Khi còn là một người vật lộn với sự rối loạn tập trung (ADHD), tôi hiểu rõ cảm giác ngồi vào bàn làm việc mà đầu óc như đang bật tung ra mọi hướng. Thế nhưng, điều khiến tôi chuyển mình không phải ý chí sắt đá – mà là thiết lập môi trường để bộ não “tự động” tập trung. Tôi xem tập trung như một phản xạ, không phải là nỗ lực. Một nghiên cứu từ ĐH Stanford từng chỉ ra rằng, thay vì cố gắng ép bản thân tập trung, những người năng suất cao sử dụng các “bẫy tâm lý” đơn giản để đưa bản thân vào trạng thái dòng chảy (flow). Tôi gọi đó là tập quán tập trung. Ví dụ, mỗi sáng, chỉ cần ngồi vào chiếc ghế bên ban công, bật danh sách nhạc Lo-fi quen thuộc, tôi lập tức “xbốc hơi”” khỏi thế giới và đắm chìm trong công việc. Đó không còn là kỷ luật – mà là thói quen đã lập trình sẵn trong não.
Thay vì đặt ra cả đống việc cần làm,tôi bắt đầu từ danh sách “Not-to-do List” – bất kỳ thứ gì ngốn năng lượng nhưng không tạo giá trị,đều được loại khỏi ngày làm việc. Dưới đây là những điều tôi luôn tránh, nhờ hệ thống hóa chúng một cách có chọn lọc:
| Hạng mục | Mô tả ngắn |
|---|---|
| ⚙️ Công việc giá trị thấp | Việc giao hàng, chuyển file, format slide – để công cụ làm thay |
| 🧲 Thói quen và cám dỗ | Nút snooze, mạng xã hội, lướt shopee lúc nghỉ trưa |
| 👥 Người hút năng lượng | Tránh tiếp xúc với người luôn tiêu cực hoặc luôn cần tôi chữa cháy |
Theo góc nhìn của tôi, khi bạn cắt giảm những quyết định nhỏ nhặt hằng ngày, bộ não sẽ bắt đầu “tiết kiệm RAM” và dành toàn bộ băng thông cho điều quan trọng. Sự tập trung sẽ không còn là trạng thái đặc biệt – nó trở thành chuẩn mực mặc định.Đó là thứ tôi luyện được, không phải sinh ra đã có.
Bắt đầu với khó khăn: Vì dễ dãi đang đánh lừa bạn mỗi sáng
Lực cản vô hình của sự dễ dãi mỗi buổi sáng
Một chiếc đồng hồ báo thức kêu lên, bạn lăn qua một bên và nhấn nút “snooze”. Lúc đó, bạn vừa mới tạo ra quyết định đầu tiên của ngày: chọn dễ thay vì đúng. Tôi cũng từng như thế. Nhưng rồi, khi đọc “atomic Habits” của James Clear, tôi nhận ra rằng mỗi hành vi nhỏ khi thức dậy chính là lời mặc định cho cả ngày: để bản năng điều khiển hay chủ đích dẫn đường. Bắt đầu ngày mới với những việc dễ dàng giống như ăn món tráng miệng khi bụng đói – bạn sẽ lỡ mất chất dinh dưỡng quan trọng nhất. Tôi thấy rõ điều ấy khi thử nghiệm một tháng chỉ làm ”việc khó nhất” trước tiên – viết nội dung chất lượng trong khung giờ 6:00 – 7:30 sáng. Hiệu suất tăng vượt 200%, và cảm giác chiến thắng xuất hiện trước cả khi nắng lên.
Bắt đầu với kháng lực để kích hoạt siêu năng lực tập trung
Các nhà nghiên cứu từ Stanford từng phát hiện rằng não bộ con người có xu hướng chọn tác vụ dễ hơn như một hình thức tiết kiệm năng lượng. Nhưng khi tôi nhìn lại thói quen thành công của những nhà sáng lập như Elon Musk hay Jeff bezos – họ đều có một điểm chung: họ “bẻ lái” hệ thống não bộ bằng mục tiêu rõ ràng và phương pháp giới hạn lựa chọn. Tôi thử nghiệm điều này bằng cách tạo ra một “not-to-do list” mỗi tối, để sáng sớm không mất thời gian quyết định. Thay vì căng thẳng lướt qua 10 việc cần làm,tôi chỉ làm 1 việc có sức ảnh hưởng lớn nhất. Để dễ hình dung, dưới đây là ba nhóm hành động mà tôi luôn xếp vào danh sách “không làm” mỗi sáng:
| Loại hành động | Ví dụ minh họa |
|---|---|
| 📱 Nhiễu loạn kỹ thuật số | Không mở mạng xã hội hay email trước 9h sáng |
| 🛏️ Thói quen tiêu cực | Không nằm tiếp sau khi tỉnh – đứng dậy ngay trong 5 giây |
| 🧠 Quyết định vụn vặt | Không chọn đồ mặc – đã chuẩn bị từ tối |
Tôi học được từ video của Dan – “focus is a filter, not a muscle”. Tức là: sự tập trung không đến từ cố gắng, mà đến từ chọn lọc. Khi lấy đi các lựa chọn phụ, tôi không cần ép bản thân tập trung – tôi tạo được môi trường để tập trung nảy sinh một cách tự nhiên. Cảm giác thật ra không căng thẳng, mà là giải phóng.
Lời tâm sự cuối bài
Khi hiệu suất làm việc của bạn tăng lên đến mức khiến người khác phải nghi ngờ… liệu bạn có phải là siêu nhân, thì đó chính là dấu hiệu cho thấy bạn đã chạm đến đỉnh cao của sự tổ chức, kỷ luật và tinh thần không ngừng cải tiến. Những chiến lược như làm chủ thời gian, tối ưu hoá năng lượng cá nhân, và tập trung sâu đã không còn là thần thoại – chúng hoàn toàn có thể trở thành thói quen hàng ngày nếu bạn kiên trì áp dụng.
Tuy nhiên, năng suất không chỉ là việc hoàn thành nhiều việc hơn — mà là hoàn thành đúng việc, theo cách hiệu quả hơn và ít hao tổn thời gian, sức lực nhất.Hãy bắt đầu với những điều nhỏ: xác định thời điểm “vàng” của bản thân trong ngày, dọn dẹp những thứ gây xao nhãng, và quan sát cách tâm trí bạn vận hành trong trạng thái tập trung sâu. Khi xây dựng được một “hệ điều hành cá nhân” linh hoạt và bền vững, bạn sẽ thấy hiệu suất không còn là cuộc đua, mà là hành trình khám phá chính mình.
Để mở rộng thêm, bạn có thể tìm hiểu về các mô hình tối ưu hiệu suất như phương pháp Getting Things Done, nguyên tắc Pomodoro, hay kỹ thuật quản lý năng lượng dựa trên nhịp sinh học. Đây đều là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp bạn khai phá trọn vẹn tiềm năng một cách thực tế và khoa học.
Bạn nghĩ sao về cách tiếp cận này? Bạn có mẹo riêng nào khiến năng suất của mình tăng vọt như được “buff”? Hãy chia sẻ suy nghĩ bên dưới hoặc tham gia thảo luận cùng mọi người — biết đâu chính kinh nghiệm của bạn sẽ là cảm hứng cho ai đó bước vào hành trình năng suất vượt thời gian!
Mình hoàn toàn đồng ý, khi bạn tìm ra cách làm việc hiệu quả đến mức đó, cảm giác như mình đang lừa dối hệ thống vậy! Thực sự rất tuyệt khi có thể đạt được những điều lớn lao mà không tốn quá nhiều thời gian.
Mình cũng thấy vậy, đôi khi những cách làm hiệu quả khiến mình cảm giác như đang “làm được điều gì đó không đúng” nhưng thật ra đó chỉ là sự thông minh trong công việc mà thôi!
Mình không đồng tình lắm với ý kiến này, vì đôi khi năng suất cao lại đến từ việc làm việc thông minh hơn là lao động nặng nhọc, mà điều đó không hề có gì sai trái cả. Thực tế, việc tối ưu hóa quy trình có thể mang lại lợi ích cho cả bản thân và tổ chức.
Mình không đồng ý với quan điểm này, vì theo mình, việc tối ưu hóa công việc và đạt được năng suất cao không có gì sai trái, mà chỉ đơn thuần là một cách để cải thiện hiệu quả cá nhân và tập thể. Nhiều khi, sự sáng tạo trong cách làm việc lại chính là chìa khóa dẫn đến thành công.
Mình lại nghĩ rằng việc đạt được năng suất cao không nhất thiết phải khiến ta cảm thấy bất hợp pháp, mà thực tế đó là một biểu hiện của sự khéo léo và khả năng quản lý tốt thời gian. Chỉ cần thực hiện đúng cách, năng suất không chỉ giúp cá nhân phát triển mà còn nâng cao hiệu quả chung của cả nhóm.
https://shorturl.fm/hevfE
https://shorturl.fm/0EtO1
https://shorturl.fm/I3T8M
https://shorturl.fm/Kp34g
https://shorturl.fm/JtG9d