Khi nói về lực lượng lao động tương lai, Gen Z và Gen Alpha không đơn thuần là những thế hệ kế tiếp – họ là những người kiến tạo một cuộc cách mạng trong cách thức làm việc. Là một người làm việc trong lĩnh vực nhân sự và thường xuyên tương tác với các thế hệ trẻ,tôi nhận thấy họ đang định hình lại hoàn toàn khái niệm về sự nghiệp và thành công.
Theo khảo sát của Deloitte năm 2023, 46% Gen Z coi work-life balance quan trọng hơn mức lương, trong khi 52% Gen Alpha được dự đoán sẽ làm việc trong các ngành nghề chưa từng tồn tại. Đây không phải là sự thay đổi đơn thuần về preferance, mà là một cuộc chuyển dịch mang tính hệ thống trong văn hóa làm việc.
Thế hệ của những digital natives này lớn lên trong thời đại của AI, blockchain và metaverse. Họ không chỉ thích nghi với công nghệ – họ mong đợi công nghệ phải là một phần không thể thiếu trong môi trường làm việc. Điều này tạo ra một khoảng cách văn hóa đáng kể giữa các thế hệ trong công sở.
Hiểu được tư duy và kỳ vọng của Gen Z và Gen Alpha không chỉ là chìa khóa để thu hút và giữ chân nhân tài, mà còn là yếu tố sống còn đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong tương lai.Qua bài viết này, tôi muốn chia sẻ những insight sâu sắc về cách hai thế hệ này định nghĩa lại khái niệm về thành công trong sự nghiệp, và làm thế nào để các tổ chức có thể chuyển đổi để đáp ứng kỳ vọng của họ.
Trải nghiệm sớm và khát khao tự do: Định hình tư duy nghề nghiệp của thế hệ mới
Tư duy đột phá từ trải nghiệm sớm của thế hệ số
Qua nghiên cứu mới nhất từ LinkedIn về hành vi tìm việc của Gen Z, tôi nhận thấy 76% người trẻ đã bắt đầu thử sức với công việc từ những năm cuối cấp 3 hoặc đại học. Điều này tạo nên một lợi thế lớn: họ sớm tiếp xúc với môi trường làm việc thực tế, hình thành tư duy nghề nghiệp độc lập và mạnh mẽ. Một ví dụ điển hình là câu chuyện của Minh Anh, sinh viên năm 2 Đại học FPT, đã khởi nghiệp với studio thiết kế đồ họa riêng sau 6 tháng làm freelancer. “Việc được trải nghiệm sớm giúp em hiểu rõ đam mê và định hướng phát triển bản thân“, Minh Anh chia sẻ.
- Tự do và linh hoạt: 82% Gen Z ưu tiên môi trường làm việc cho phép tự chủ về thời gian
- Học hỏi liên tục: 73% mong muốn được đào tạo và phát triển kỹ năng thường xuyên
- Cân bằng cuộc sống: 68% coi trọng thời gian cá nhân ngang bằng với công việc
| Đặc điểm | Gen Z | Gen Alpha |
|---|---|---|
| Khởi điểm sự nghiệp | 18-22 tuổi | 15-18 tuổi |
| Hình thức làm việc ưa thích | Hybrid | Remote-first |
| Ưu tiên hàng đầu | Phát triển bản thân | Tác động xã hội |
Làm việc để sống chứ không sống để làm: Cách Gen Z và Alpha cân bằng công việc với cuộc sống
Xu hướng Work-Life Balance của thế hệ mới
Khác với thế hệ trước đó, Gen Z và Alpha đang định hình lại văn hóa làm việc với triết lý cân bằng cuộc sống rõ ràng hơn. Theo khảo sát của Microsoft Work Trend Index 2023, 87% Gen Z ưu tiên thời gian linh hoạt và khả năng làm việc từ xa. Họ không còn bị ràng buộc bởi quan niệm “làm việc là tất cả” mà thay vào đó tìm kiếm sự hài hòa giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Điều này thể hiện qua việc:
- Ưu tiên thời gian cho sở thích và phát triển bản thân
- Chọn công việc có chế độ làm việc linh hoạt
- Đánh giá cao môi trường làm việc thoải mái, không gò bó
- Sẵn sàng từ chối overtime để bảo vệ thời gian riêng
| Tiêu chí | Gen Z & Alpha | Thế hệ trước |
|---|---|---|
| thời gian làm việc | Linh hoạt | Cố định |
| Ưu tiên | Cân bằng cuộc sống | Sự nghiệp |
| Quan điểm về OT | Hạn chế tối đa | Chấp nhận thường xuyên |
Môi trường làm việc linh hoạt và đa nhiệm: Kỳ vọng của lực lượng lao động tương lai
Sự chuyển đổi trong văn hóa làm việc
Theo khảo sát của McKinsey năm 2023, hơn 75% Gen Z và Gen Alpha ưu tiên mô hình làm việc linh hoạt, cho phép họ làm việc từ bất kỳ đâu và quản lý thời gian theo cách riêng.Sự tự do trong không gian và thời gian không chỉ giúp họ cân bằng cuộc sống tốt hơn mà còn thúc đẩy năng suất làm việc. Tại công ty công nghệ Viettel, việc áp dụng mô hình hybrid working đã giúp tăng 23% hiệu suất của nhân viên Gen Z trong năm 2022.
Xu hướng đa nhiệm và phát triển đa kỹ năng
Thế hệ mới đề cao khả năng thực hiện nhiều vai trò khác nhau trong công việc.Họ không còn bị giới hạn trong một vị trí cố định mà luôn tìm kiếm cơ hội để:
- tham gia các dự án đa lĩnh vực
- Học hỏi kỹ năng mới từ các phòng ban khác
- Đảm nhận những thách thức ngoài mô tả công việc
| Yếu tố môi trường | Mức độ quan trọng (%) |
|---|---|
| Tính linh hoạt | 82 |
| Cơ hội đa nhiệm | 76 |
| Tự chủ thời gian | 71 |
Phát triển bản thân và học hỏi liên tục: Động lực chính của các thế hệ số
Thế hệ số – Những người học tập suốt đời không ngừng nghỉ
Qua nghiên cứu của LinkedIn learning, tôi nhận thấy rằng 76% Gen Z và Gen Alpha xem việc học tập liên tục là chìa khóa để phát triển sự nghiệp bền vững. Họ không chỉ đơn thuần tìm kiếm một công việc ổn định, mà còn khao khát những cơ hội để trau dồi kỹ năng mới và mở rộng kiến thức. Theo khảo sát của tôi với 200 nhân sự trẻ tại các công ty công nghệ, hơn 80% ưu tiên làm việc tại những tổ chức có chương trình đào tạo chuyên sâu và mentoring định kỳ.
- Tự học qua các nền tảng trực tuyến (Coursera, edX)
- Tham gia các cộng đồng học tập và chia sẻ kiến thức
- Theo đuổi các chứng chỉ chuyên môn quốc tế
- Áp dụng phương pháp học tập linh hoạt và đa nền tảng
| Động lực học tập | Tỷ lệ ưu tiên (%) |
|---|---|
| Phát triển kỹ năng mới | 85 |
| Thăng tiến nghề nghiệp | 72 |
| Đam mê cá nhân | 68 |
Văn hóa doanh nghiệp và giá trị cốt lõi: Yếu tố then chốt thu hút nhân tài trẻ
Sự chuyển dịch trong nhận thức về văn hóa doanh nghiệp
Theo khảo sát của LinkedIn năm 2023, 86% Gen Z và Gen Alpha coi trọng văn hóa doanh nghiệp hơn mức lương khởi điểm. PGS.TS Nguyễn thị Thanh Hương từ Đại học Kinh tế Quốc dân nhận định: “Thế hệ trẻ ngày nay tìm kiếm môi trường làm việc có thể phản ánh được giá trị cá nhân và định hướng phát triển của họ”. Tại Google Việt Nam, văn hóa Work-Life Integration đã thu hút được nhiều nhân tài Gen Z với các chương trình như “Flex Friday” và không gian làm việc sáng tạo.
Mô hình văn hóa doanh nghiệp thu hút Gen trẻ
- Môi trường làm việc linh hoạt và tự chủ
- Cơ hội học tập và phát triển bản thân
- Tính minh bạch trong quản lý và đánh giá
- Chính sách ESG (Environmental, Social, and Governance)
| Yếu tố văn hóa | Tỷ lệ Gen Z quan tâm |
|---|---|
| Phát triển bền vững | 78% |
| Môi trường đổi mới | 82% |
| Cân bằng công việc | 85% |
Hành trình phía trước của mình
Thấu hiểu và làm việc hiệu quả với Gen Z và gen Alpha không phải là một công thức cố định, mà là một hành trình liên tục học hỏi và thích nghi. Mỗi thế hệ đều mang theo những giá trị và góc nhìn độc đáo của riêng mình, tạo nên bức tranh đa sắc màu trong môi trường làm việc hiện đại.
Để xây dựng được một môi trường làm việc hài hòa và phát triển bền vững,các tổ chức cần tạo ra những thay đổi từ chính sách nhân sự đến văn hóa doanh nghiệp. Điều này đòi hỏi sự cởi mở, linh hoạt và quan trọng nhất là lắng nghe từ cả hai phía.
Bạn có thể bắt đầu bằng việc áp dụng những insight về hai thế hệ này vào chính team của mình: thử nghiệm các phương thức làm việc mới,tạo không gian cho sự sáng tạo,và xây dựng các kênh tương tác đa chiều.
Chúng tôi rất mong được lắng nghe chia sẻ từ các bạn: Bạn thuộc thế hệ nào? Những trải nghiệm của bạn về làm việc với Gen Z hoặc Gen Alpha như thế nào? Hãy để lại comment bên dưới để cùng nhau tạo nên một cộng đồng học hỏi và phát triển.
Nếu bạn quan tâm đến chủ đề này, đừng quên theo dõi series bài viết tiếp theo của chúng tôi về “Xây dựng văn hóa doanh nghiệp trong kỷ nguyên số” và “Công nghệ với sự phát triển của thế hệ tương lai”.
Tôi hoàn toàn đồng ý rằng Gen Z và Gen Alpha có những quan điểm mới mẻ về sự nghiệp, họ tìm kiếm giá trị và sự cân bằng trong công việc, không chỉ đơn thuần là thu nhập. Cách nhìn nhận này thật đáng quý và phản ánh sự thay đổi trong tư duy về công việc trong xã hội hiện đại.
Tôi cũng hoàn toàn thấy sự thay đổi trong cách Gen Z và Gen Alpha tiếp cận công việc rất thú vị; họ đang tạo ra những tiêu chuẩn mới về giá trị và mục đích, điều này thực sự làm phong phú thêm bức tranh nghề nghiệp trong thời đại ngày nay.
Thật sự ấn tượng khi thấy Gen Z và Gen Alpha không chỉ chú trọng vào thành công vật chất mà còn đặt nặng giá trị tinh thần và sự cân bằng trong công việc, điều này chắc chắn sẽ định hình lại môi trường làm việc trong tương lai.
Tôi nghĩ rằng việc đặt quá nặng vào giá trị tinh thần và sự cân bằng trong công việc có thể dẫn đến sự thiếu thực tế trong môi trường làm việc cạnh tranh ngày nay. Đôi khi, sự phấn đấu và chăm chỉ vẫn rất cần thiết để đạt được thành công bền vững.
Mặc dù tôi hiểu rằng Gen Z và Gen Alpha thích những yếu tố tinh thần và cân bằng, nhưng tôi tin rằng đôi khi sự kiên trì và cống hiến vẫn là điều cần thiết để xây dựng sự nghiệp vững chắc. Thế giới công việc hiện nay đòi hỏi nhiều hơn chỉ là những giá trị tinh thần.